officier. Als passagiers waren slechts dokter Antekirrt, Piet Bathory en Maria Ferrato aan boord. Deze laatste werd medegenomen om mevrou

as, hij ging naar haar toe!... Maar waarom had Borik haar zoo onverwachts en zoo spoedig uit Ragusa weggevoerd en dat nog wel om haar naar dat verre kustland van Tunis te brengen? In welken toe

roostvolle woorden. Zij herkende in den brief, dien de dokter ontvangen had, de zichtbare tusschenkomst

raagt de afstand van de golf van Sidra tot kaap Bon, aan het noordoostelijk uiteinde van het Tunische vasteland gelegen, hoogstens duizend kilometers. Verder van kaap Bon tot aan de Goulet, die de haven van Tunis vor

, om dicht daarbij iets af te vallen, ten einde des te sneller de beschuttende strook te bereiken, die de vaste wal zoude aanbieden, wanneer de wind mocht aanwakkeren. Hij zou

elt zich voornamelijk het kustland van het regentschap Tripoli, dat zich tot aan de golf van Gabes tusschen het eiland Dscherba en de stad Sfax uitstrekt. Daar

Hammamet baai. Daarin zou het vaartuig langs den wal loopen, o

weinig wind noodig om die Syrtische zee, waarin de meest grillige stroomingen en tegenstroomingen van de geheele Middellandsche zee te zamen komen, in beroering te brengen. Maa

an Kelibiah, stevende het stoomjacht nog dichter langs de kust, om een blik in de kleine kreek Sidi Youssouf, die ten noorden door eene aaneenschakeling

aan teelaarde. Verder af werden hoogere heuvels ontwaard, die als uitloopers van de nog verder gelegen "djebels", die het gebergte in het het binnenland uitmaakten, konden beschouwd worden. Hier en daar werd een verlaten marabout ontwaard, die zich als een soort witte v

t op eene diepte van vijf of zes vademen ten anker. Maar de helderheid en doorzichtigheid van het groene water dier kreek was zoo volmaakt, dat men den bodem, uit zwarte ste

ijken met een grooten Arabischen mantel, die achteloos op het strand geworpen was. Buiten de plooien van dien mantel graasden schapen en geiten, die in de verte er uitzagen als zwarte raven, wier schreeuwende bende door een geweerschot opge

kisten, wapenen en zelfs eenige kleine kanonstukken, die tot het veldgeschut behoorden, ontscheepte. De Sidi Youssouf-kreek leende zich door

de lossing dier oorlogscontrabande, welke toen daar op da

, "ik zie het wel. Dat is i

enkt gij

e die oorlogs-wapenen en muni

r wie die

te verstrekken, ten einde daarmede de Fransche tro

ter Antekirrt met een bitt

ffilieerden aan het Senousisme, die aan wal struikroovers en aan boord zeeschuimers zijn, en die zi

ts kunnen g

typen te herkennen, die eerder uit de binnenlanden van A

het regentschap of ten minste de Fransche autoriteiten zich

anneer de Franschen eindelijk meester van Tunisi? zullen zijn, dan zullen deze oostelijke hellingen van de djebels nog voor la

jacht een snel varend vaartuig

onkeren mantel gehuld was, za

niet in haar voordeel, dan zou de flottilje, die wij daa

ur was het de kleine reede van Sidi Youssouf voorbij gestevend. Nadat kaap Bon, die zich zoo ver buiten het Tunische vasteland uitstrekt, genaderd was, stevende

n van den djebel Zaghouan, met eenige dorpen hier en daar in de bergplooien verscholen. Ter rechter zijde verscheen in het volle licht, in al hare heerlijkheid als eene andere Arabische Kasbah, de heilige stad Sidi-Bon-Sa?d, die zeer waarschijnlijk een der voors

een weinig dichter bij den kant eenige handelsvaartuigen voor hunne ankerkettingen lagen te dobberen, die

dat de formaliteiten van den geneeskundigen dienst vervuld waren, werd de vrije toegang aan de passagiers van het stoomjacht verl

ide kaden vastgemeerd waren, en legde dicht bij een onregelmatig gevormd plein aan, hetwelk met boomen beplant, en met villa?s, handelskantoren, koffiehuizen enz. omgeven w

bouwvallen, die ter nauwernood op de oppervlakte van den bodem ontwa

ngs het meer van Bahira loopt. Hetzij men het strand volgt, dat met zijn hard en fijn zand een uitnemend wandelpad voor de voetgangers oplevert, hetzij men den stofachtigen weg kiest, die meer lan

en, met kleine paarden bespannen, te wachten. In een oogwenk had men een rijtuig beste

rende de warme maanden bewoond worden, daarna langs de paleizen van Keredina en Mustapha, die op de kust in de nabijheid van de oude havenkommen der Karthaagsche stad verrijze

ng gelegen, die meer oudheidkundige brokstukken, deelen van bouwwerken, stukken van standbeelden, van vazen, kommen, zuilen, kapiteelen en architraven, dan boomen of struiken bevat. Het klooster der zendelingen, waarvan pater Delattre, een

els, die zich tot ver in zee uitstrekken en waaraan de sloepen en jollen der reede kunnen aanleggen. Verder-op strekt zich de baai met alle hare voorgebergten, alle

grijsachtigen bodem, die bijna ongeschikt ter bebouwing is, kleine huizen, ware stulpen, waarin de armen der streek wonen. De meesten van de laatstbedoelde bewoners oefenen geen ander handwerk uit dan op de oppervlakte of in de eerste lagen des bodems naar min of meer kostbare voortbren

lakken. Men zou ze met bouwvallen van marabouts kunnen vergelijke

re. Zij bezochten ze in de hoop er mevrouw Bathory aan te treffen. Toch kon

de deur slechts een gat vertoonde, dat in den muur gebroken was. De muur

een donkeren mantel gehu

stiet een wilden kreet uit!...

Moeder!...

jlde naar haar toe, knielde voor haar

liefkozingen niet. Zij zag

ennen.... Neen ... dat oog

terwijl de dokter met Luigi en zijne z

ntekirrt. "In Gods naam bedaar. Uwe ha

den hoek der hut een grijsaard,

was

trouwe di

ekirrt. Zijne knie?n knikten nu

of van Ragusa gevolgd was! Dat was te veel voor den ouden man! Hij stortte beweg

krankz

echts een wezenloos lichaam! En het zien van haar kind, dat zij dood moest wanen en dat daar plotseling

Daarna trad zij de stulp binnen, zonder iets gezien, zonder een enkel woor

ur, zonder den moed, ja zonder de

ter, zijn bewustzijn herkregen. Toen hij een poos rondgeke

.. Levend!... Hoe is het bij

, "ja, levend!... En toch war

d Borik op zijn beurt en niet zonder moeite het verhaal van de laatste twee maanden van armoede en ellende, die de ar

, "is het de dood van haren zoon, die de geestvermogens van mevrouw Ba

antwoordde Borik. "Er is heel wa

t Piet Bathory onstuimig, terwijl hi

toen in beknopte trekken, maar

je Vinticello gevestigd, waar zij nog eenige bloedverwanten bezat. Gedurende dat tijdperk zou men het weinige, dat zij in haar

aatste hand aan de regeling harer zaken te leggen, en toen zij in de Marinell

wel ten einde toe, stiet toen een kreet uit en stoof in ijlende vaart de straat op. Zij liep naar de S

ep Piet Bathory uit. "Mijn G

vrouw Bathory eindelijk ingehaald had, herkende zij mij niet meer..

er naar het h?tel Toronthal"

sgierigen blik aan, maar

den ouden dienaar met een verbijsterd oog aanzag, alsof hij niets van

jk mijnheer Toronthal te s

hal te maken?" vroeg de jonge man afg

ng van de Stradona-laan verlaten, zonder dat iemand wist, waarheen zij gegaan waren

irrt uit. "Zonder dat iemand wi

eer do

vroeg Piet Bathory zoo hartstoch

f verscheurd heeft, hetzij iemand haar dien afhandig gemaakt heeft, ik heb nimmer kunnen vernemen, wat hij inhield, hoe

rdwenen! Dat was inder

dat h?tel van de Stradona-laan geleid, waarvan haar juist alles verwijderd had moeten houden? En waarom had zij zulk een hevigen schok ondervonden, dat zij

, hoe dikwijls ook afgebroken door

hare verdere zaken te regelen en het weinige dat overbleef te gelde te maken. De aard van den waanzin van de ongelu

en eene schuilplaats te zoeken, onverschillig waar, mits

schepen op een der pakketbooten, die de kustvaart in de Middellandsch

gen genoeg voor en daar be

odzakelijk maakte. Zij scheen zelfs het gebruik der spraak terzelfder tijd met de rede verloren te hebben. Maar hare bezitting was zoo armzalig,

rik wist niet, waar de dokter zich gewoonlijk ophield. Hij schreef evenwel, en de brief, die zulk een hartverscheurenden wanhoopskreet inhield, had hij aan de goede zorgen van de V

n zij met haren zoon, Borik en Maria Ferrato, welke laatste haar niet meer verlaten zou, plaats nam. Terwijl zij naar de Goulet reden, volgden dokter Ant

gelicht en zoodra de Ferrato kaap Bon gerond had, stevende zij op den vuurtoren van Pantellaria aan. In den ochtend van den tweeden dag

aar in een der beste kamers van het Stadhuis gehuisvest. Maria Ferrato

smart die toestand zijner moeder voor

onopgelost zouden blijven. Als men nu maar de oorzaak dier waanzinnigheid kende, dan ware de eene of andere

al aan haar wijdde, meermalen in zich zelven gepreveld. "Ja!.

evrouw Bathory bleef voortdurend volkomen bewusteloo

et nu geen zaak om haar toe te passen, ten einde den geestestoestand van mevrouw Bathory te wijzigen? Zou men niet door magnetische invloeden het geschokte hersenvermogen kunnen her

ware, om toch schier het onmogelijke te beproeven t

ekirrt op diep bedroefden too

rste trede en boog het ho

kte de arme jongen wanh

etten zijn, die het meest weerstand

och niet te beproeven? O, da

ar voort, "zou het noodig zijn, dat uwe moeder nog een persoonlijken onafhankelijken wil had, in wiens plaats ik den mijnen zou kun

komen kon, om toe te geven. "Ik kan, ik wil niet aannemen, dat niet den een of anderen dag mijn moede

chten verzonken "Maar,... wellicht,... wanneer zij u levend waande,..

at denkbeeld verwijlen. Wat

igheden aangebracht kon worden, geen invloed op mevrouw Bathory hebben

p hij uit. "En... o, dat ik mocht s

van die mannen. Het gold toch niets minder dan bij mevrouw Bathory de uitwerkselen der herinnering, die in haren tegenwoordigen toestand vern

esteldheid van het kerkhof te Ragusa en den vorm van het gedenkteeken, hetwelk op de

leine kapel, welke aan die van Ragusa niet ongelijk was. Men had slechts de omgeving een weinig te rangschikken, om de gelijkenis der twee

ANUS

8

tijdstip van den dood van den mart

eidende proefnemingen tot opwekking der verstandelijke vermogens van mevro

ingang der kleine kapel gekomen, bleef mevrouw Bathory zoo als zij steeds was, wezenloos, en sprak geen woord, hoewel zij door het heldere schijnsel eener lamp, die in het gebouwtje brandde, den naam van Stephanus Bath

terug, alsook zij, die haar nabij geweest waren, of haar

ndgenoot moest zijn. Hij wilde dan ook eerst den laatsten slag slaan, wanneer mevrouw Bathory genoegzaam voorbereid zou zijn, om er den geweldigen schok van te kunnen doorstaan, niet eerder. Intusschen viel het niet te ontkennen, dat bij ieder bezoek op het kerkhof, toch eene zekere verandering in den geestestoestand van de arme vrouw waar te nemen w

had, hoorde zij haar herha

lippen van de beklagenswaardige waa

verwondering,-de verstomming van allen, die haar

t" niet, dat aan hare lippen ontgleden was, maar het woord: "S

j die onverwachte oproeping van den naam van Sava Toronthal in de ziel van dokter Antekirrt omging? Hi

rang op den drempel der kleine kapel knielen. Zij boog haar hoofd toen voorover, een zucht welde uit hare borst op, een traan ontsnapte aan hare o

e tot heden de karakteristieke aanduiding van haren gemoedstoestand was, had plaats gemaakt voor eene zonderlinge inspanning. In dat brein werd voorzeker

lsof zij droomde. Maar als zij werkelijk droomde, dan was dat het bewijs, dat het verstand begon weder te keeren. Dat duidde op genezing, vooral w

g eene nieuwe proefneming te wagen, waarbij het o

-overspanning. Dat trof Maria Ferrato zeer, terwijl Piet, die bijna den geheelen tijd bij zijne moeder doorbracht, er een

n koeltje, na een dag, die zelfs onder de lage breedte

, tegen half negen het Stadhuis. Dokter Antekirrt volgde, eenigs

hooge geboomte van het kerkhof ontstoken waren, wierpen met hunnen dikken rook een spookachtig schijnsel op de naaste omgeving der kapel. In de v

het kerkhof naderde. Hij was de overigen evenwel vooruit gesneld, om

het kerkhof aankwam. Plotseling liet zij den arm van

het nieuwe gevoel, hetwelk haar geheel en al scheen te beheersch

n poos stil en bewegingloos staan. Toen knielde zij op de eerste trede, en boog het hoofd voorover, terwijl men haar d

en verscheen Piet Bathory, in een wit lijklaken gehuld,

aar Piet toestekende uit, terwijl zij daarbij in zwijm viel. Ge

nering en de gedachten waren bij

geopenbaard! Zij had haren zoon

bijgebracht en toen zij tot bewustzijn wedergekeerd was e

vend! O, God! is dat toch wa

nd voor u, levend om u, dierbar

... haar ... Piet, gij weet we

athory ten hoogste ver

haa

. Wie haar? Spreek dan to

.. Sav

okter Antekirrt op zijne be

maar Sava Sandorf!" antwoo

ruit den verkreukelden brief te voorschijn, die door de stervende

n geen den minsten twijfel omt

t kasteel van Artenak opgelicht w

hter van graaf

t hart van dien vader omging,